içerisine almaktadır. Bu nedenle reaksiyon zamanı ; kullanılan ölçüm aletine bağlı olarak önemli ölçüde farklılık gösterebilecek bir değerdir. Bu nedenle birçok uluslararası yarışmalar arasında reaksiyon zamanlarında önemli farklılıklar gözlenebilmektedir. Aşağıdaki tablolar farklı branşlara ve büyük yarışmalara ait reaksiyon zamanı değerini vermektedir.
Büyük Yarışmalara Ait Ortalama Reaksiyon Zamanları
100 M 200 M 400 M
N RZ SD N RZ SD N RZ SD
Erkekler
78 Avrupa
Şamp. 51 .151 .20 43 .179 .41 48 .247 .67
80 Olimp.
Oyunları 118 .154 .17 112 .159 .21 106 .172 .41
82 Avrupa
Şamp. 52 .147 .19 47 .171 .29 50 .226 .67
83 Dünya
Şamp. 121 .157 .25 107 .189 .34 105 .220 .41
86 Dünya
Gençler 138 .174 .21 131 .191 .37 71 .238 .65
100 M 200 M 400 M
N RZ SD N RZ SD N RZ SD
87 Dünya
Şamp. 103 .185 .31 94 .219 .52 56 .261 .75
Ortalama 164 .23 .186 .35 .220 .55
78 Avrupa
Şamp. 46 .159 .20 48 .180 .37 42 .248 .56
80 Olimp.
Oyunlar 84 .152 .27 83 .164 .24 62 .195 .45
82 Avrupa
Şamp. 42 .155 .15 .24 .177 .32 24 .271 .65
83 Dünya
Şamp. 103 .173 .23 96 .201 .37 83 .235 .59
86 Dünya
Gençler 80 .185 .41 83 .205 .41 21 .272 .67
87 Dünya
Şampiyonu 107 .211 .52 53 .234 .68 57 .269 .67
Ortalama .177 .33 .194 .39 .244 .65
*N; Atlet sayısı RZ; Reaksiyon Zamanı SD: Standart
farklılık
(Moravec ve ark. 1990)
87 Dünya Şampiyonası Erkekler 100 metre RZ Değerleri
isim
Johnson Bryzgin Christie Pavoni
Performans 9.93 10.25 10.14 10.23
RZ’na göre
sıralama 1. 2. 3. 4.
Kulvar 5 1 8 2
A .143 .158 .163 .173
B .109 .139 .135 .163
C .034 .018 .008 .010
Performans 9.93 10.20 10.34 10.08
RZ’na göre
sıralama 5. 6. 7. 8.
Kulvar 6 4 7 3
A .199 .214 .224 .230
B .196 .201 .225 .235
C .003 .013 -.001 -.005
A) Film analizinden hesaplanan RZ.
B) Resmi Seiko RZ.
C) (Reaksiyon Zamanı)
Reaksiyon Zamanlarının Değerlendirilmesi:
Genel Değerlendirme
100 metre Erkekler (x=160) Bayanlar (x=177)
1. Çok çok iyi .130’dan az .135’den az
2. İyi .130-.150 .135-.160
3. Orta .150-.170 .160-.195
4. Ortanın altı .170-.190 .195-.230
5. Zayıf .190+ .230+
87 Dünya Şampiyonası Değerlendirmesi
100 metre Erkekler (x=185) Bayanlar (x=211)
1. Çok çok iyi .140’dan az .140’dan az
2. İyi .140-.170 .140-.185
3. Orta .170-.200 .185-.235
4. Ortanın altı .200-.230 .235-.285
5. Zayıf .230+ .285+
(Moravec ve ark.1990)
Reaksiyon zamanı değerlerinde de görüldüğü gibi, reaksiyon zamanı performansla aynı paralellikte sonuçlar vermemektedir. Yine sonuçlardan da anlaşıldığı
gibi, bayanlarda reaksiyon zamanı değerleri sonuçların %75’inde erkeklere oranla daha yavaştır (Moravec ve ark. 1990).
3. İvmelenme
İvmelenme yeteneği , performansı belirleyen en önemli faktörlerden birisidir. Genel olarak 100 metre yarışı içerisinde ilk 30 metre zamanı;ivmelenmeyi ölçmek İçin kullanılmaktadır. Performans düzeyi ne olursa olsun hemen hemen bütün sprinterler 30 ile 60 metreler arasında maksimal süratlerine erişmektedirler. Ancak, ivmelenmenin kalitesi veya bir başka deyişle süratin artma oranı ve ulaşılan maksimal sürat; direk olarak performansla ve sprinterin kalitesi ile ilgilidir. Bununla birlikte, her ne kadar 10.40veya altında koşabilmek için ilk 30 metrenin 4.0 saniye altında koşulması gerekiyorsa da;erkek sprinterlerde, bayanlarda gözlendiği şekilde 100 metre derecesi sıkı sıkıya 30 metre derecesine bağlı değildir.(Moravec ve ark. 1990).
87 Dünya Şampiyonası 100 metre 30 metre zamanları
Final sıralama Seçme Çeyrek Final Yarı Final Final
1.Gladisch 4.31 4.42 4.14 4.15
2.Drechsler 4.31 4.29 4.28 4.25
3.Ottey 4.25 4.22 4.18 4.17
4.Williams 4.23 4.17 4.26 4.24
5.Issajenko 4.27 4.15 4.18 4.17
6.Nouneva 4.20 4.23 4.18 4.15
7.Baily 4.38 4.25 4.20 4.22
8.Marchall 4.28 4.29 4.28 4.28
Final sıralama Seçme Çeyrek Final Yarı Final Final
1.Johnson 3.87 3.82 3.83 3.80
2.Lewis 3.93 4.05 3.98 3.91
3.Stewart 4.00 3.92 3.96 3.98
4.Christie 4.02 4.01 3.96 3.97
5.Kovacs 3.97 4.02 3.95 3.94
6.Bryzgin 3.96 3.92 3.95 3.97
7.McRae 3.92 3.89 3.95 3.94
8.Pavoni 4.01 3.90 3.95 4.33
(Moravec ve ark. 1990).
Maksimal Sürat;
Maksimum sürat , sprint branşlarının en önemli öğesidir ; ancak , 87 Dünya Şampiyonasındaki gözlemler , bayanlar 100 metrede sürat ile performans arasında direk bir ilişki bulunurken,erkekler 100 metrede maksimal sürat her zaman derece ile direk ilişki göstermemektedir. Yapılan çalışmalarda maksimum sürat veya hız,100 metrenin 10 metre parçalarının ortalaması olarak ölçüldü. 87 Dünya Şampiyonasında bütün erkek sprinterler 11 m/s hıza erişmiş olmalarına rağmen (Johnson ve Lewis 11.76 m/s ile en hızlı olanları), bunlar içerisinde bir kısım sprinterlerin 10.50’den daha iyi koşamadıkları gözlenmiştir. Bununla birlikte,yüksek düzeyde performansın yüksek maksimal süratle yapılabileceği kabul edilmektedir. Bir başka deyişle; yüksek düzeyde performans ancak yüksek maksimal sürat değerleri ile sağlanabilir. Ancak, yüksek sürat iyi bir performansın garantisi değildir.
Sıralama En Hızlı Zaman Maks Hız
1.Gladisch 50-60
60-70 .93 10.73
2.Drechsler 50-60 .92 10.87
3.Ottey 50-60
60-70 .95 10.52
4.Williams 50-60 .94 10.63
5.Issajenko 40-50
50-60
60-70 .96 10.41
6.Nouneva 60-70 .95 10.52
7.Baily 50-60 .95 10.52
8.Marchall 50-60 .94 10.63
Sıralama En Hızlı Zaman Maks Hız
1. Johnson 50-60
60-70 .85 11.76
2. Lewis 80-90 .85 11.76
3. Stewart 50-60
70-80
90-100 .86 11.62
4. Christie 50-60 .86 11.62
5. Kovacs 90-100 .87 11.49
6. Bryzgin 50-60
70-80 .89 11.23
7. McRae 50-60 .89 11.23
8. Pavoni 30-40 .1.14 8.77
(Moravec ve ark. 1990)
5. Sprintte Devamlılık
Kısa olduğu kabul edilen 100 metrede bile sprintte devamlılık, performansın belirgeni kabul edilmektedir.Elde edilen veya koşu sırasında ulaşılan hızın mümkün olduğu kadar uzun süre korunması gerekmektedir. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı gibi ; ne reaksiyon zamanı, ne ivmelenme ne de maksimal koşu hızı, performansla her zaman yüksek ilişki göstermemektedir. Ancak sprintte devamlılık, her zaman performansla yüksek ilişki göstermektedir. Sprintte devamlılık, deparlanse 30 metre derecesi ile,100 metre koşunun birinci ve ikinci 50metre zaman farkları ve her 10 metre parçaya ait ortalama hız değerlerinden elde edilen grafik eğrisine bakarak anlaşılabilmektedir.
30 ile 60 metre arasında elde edilen zaman , atletin ivmelenme bölümünde elde ettiği hızı ne denli koruyabildiğinin göstergesidir. Aynı zamanda , farklı yarışma
veya antrenman sırasında 30ile60 metreler arası zamanı, atletin maksimal efora ne kadar yakın koştuğunun göstergesi olarak kullanılabilmektedir.
100 metre koşusu sırasında birinci ve ikinci 50 metre zaman farkları , sprintte devamlılığın iyi bir göstergesidir. Sprintte devamlılığı iyi olan sprinterlerde 50
metreler arası farkların daha fazla olduğu gözlenmektedir. İkinci 50 metre zamanı, deparlanseli olması nedeniyle daha küçüktür. İkisi arasındaki farkın artması ;
sprintte devamlılığın arttığının göstergesi kabul edilmektedir. ( Vittori , 1986 ; Moravec ve ark. 1986)
Sprinterlerin ikinci yarıyı daha kısa zamanda koşmaları, bu bölümü daha hızlı koşuyorlar anlamına gelmemektedir. 10 metre parçaların hız değerleri incelendiği
zaman; 100 metrenin sonlarına doğru hızın artma yerine, ikinci 50 metrenin bazı bölümlerinin daha yavaş koşulduğunu göstermektedir. Kötü sprinterlerin ulaştık-
ları maksimal hızı çok çabuk kaybettikleri, bunun yanında iyi sprinterlerin maksimal hızlarını daha yavaş kaybettikleri gözlenmektedir. Bir kısım iyi sprinterlerin birden fazla maksimal hıza eriştikleri bölümler olabilmektedir.
87 Dünya Şampiyonası 100 metre 30-60 Metre Zamanları ve birinci ve ikinci 50 metre zamanları;
Final Final 50 m.
50 m. Farkları
Sıralama
Bayanlar
1. Gladisch 3.00 2.94 2.85 2.85 6.07 4.83 1.24
2. Drechsler 2.85 2.89 2.84 2.85 6.18 4.82 1.36
3. Ottey 2.99 2.95 2.86 2.90 6.12 4.92 1.20
4. Williams 2.98 2.97 2.92 2.91 6.21 4.86 1.35
5. Issajenko 2.99 2.87 2.87 2.91 6.12 4.97 1.15
6. Nouneva 2.98 3.00 2.87 2.91 6.10 4.99 1.11
7. Bailey 3.03 2.97 2.92 2.94 6.21 4.97 1.24
8. Marshall 3.05 2.90 2.90 2.90 6.27 5.17 1.10
1. Johnson 2.68 2.66 2.68 2.58 5.53 4.30 1.23
2. Lewis 2.64 2.78 2.61 2.59 5.64 4.29 1.35
3. Stewart 2.65 2.78 2.61 2.59 5.76 4.32 1.44
4. Christie 2.65 2.75 2.70 2.65 5.76 4.38 1.38
5. Kovacs 2.68 2.76 2.67 2.69 5.77 4.43 1.34
6. Bryzgin 2.65 2.72 2.74 2.69 5.77 4.48 1.29
7. McRae 2.75 2.70 2.74 2.72 5.77 4.57 1.20
8. Pavoni 2.66 2.70 2.74 - - - -
(Moravec ve ark. 1990)
Türk sprinterler üzerinde yapılan bir çalışmada (Açıkada ve Alpar, 1990) , 50 Metre farklarının, yukarıda verilen ve Seoul Olimpiyat Oyunlarında elde edilen farklardan çok daha küçük olduğu gözlenmiştir. Bu bulgular bize, Türk sprinterlerinin performans sınırlayıcılarının, maksimal süratten çok sprintte devamlılıklarının olduğunu göstermektedir. Bu bulgulara ait sonuçlar aşağıdadır:
100 m Birinci İkinci 50 m
isim Performansı 50 m 50 m Farkları
Ş. Çaprazlı 10.8 5.66 5.14 0.52
İ. Eksin 11.3 6.11 5.19 0.92
T. Silleli 10.9 5.60 5.30 0.30
C. Türkücü 11.2 6.01 5.19 0.82
L. Lale 10.8 5.94 4.86 1.08
L. Erbeksoy 11.0 5.84 5.16 0.68
G. Güngör 10.8 5.90 5.00 0.90
A. Çetin 10.9 5.90 5.00 0.90
*Zamanlama el kronometresi ile yapılmıştır. (Açıkada ve Alpar, 1990)
6. Fule Uzunluğu ve Fule Sıklığı
Sprint koşusu fule uzunluğu ve sıklığının bir ürünüdür denilebilir. Bu iki unsurun ne şekilde birleşerek en iyi sonucu verdiği her zaman tartışma konusudur. Fule uzunluğu ve sıklığı; bacak uzunluğu, duruş yüksekliği ve koşu hızı direk olarak ilgilidir.Yapılan gözlemler, aynı boyda olan bayan sprinterlerin erkeklere oranla
daha küçük fule uzunluğu ve fule sıklığına sahip olduklarını göstermiştir.
(Ballreich 1976). Bu konu ile ilgili bilgiler oldukça sınırlıdır. Sprinterlerin koşu sırasında fule uzunluğu ve sıklığını nasıl kullandıkları bilinmemektedir. 87 Dünya
Şampiyonası sırasında Johnson ve Lewis’in 100 metreyi nasıl koştukları ve buna bağlı olarak diğer parametrelerin nasıl değiştiği aşağıda görülmektedir:
Ara Zamanlar(s) Johnson 1.73 2.86 3.80 4.67 5.53
Lewis 1.74 2.96 3.91 4.78 5.64
10 m. zamanları Johnson 1.73 1.02 0.94 0.87 0.86
Lewis 1.74 1.02 0.95 0.87 0.86
Ortalama
Hız (m/s) Johnson 5.78 9.80 10.64 11.49 11.63
Lewis 5.75 9.80 10.53 11.49 11.63
Fule sayısı Johnson 7.30 5.30 4.50 4.40 4.30
Lewis 6.95 4.80 4.35 4.20 4.10
Fule uzun.(cm) Johnson 137 189 210 227 232
Lewis 144 208 230 238 244
50-60 60-70 70-80
80-90 90-100
Ara Zamanlar Johnson 6.38 7.23 8.10 8.96 9.83
Lewis 6.50 7.36 8.22 9.07 9.93
10 m. zamanları Johnson 0.85 0.85 0.87 0.86 0.87
Lewis 0.86 0.86 0.86 0.85 0.86
Ortalama
Hız (m/s) Johnson 11.76 11.76 11.49 11.63 11.49
Lewis 11.63 11.63 11.63 11.76 11.63
Fule Sayısı Johnson 4.10 4.10 4.05 4.05 4.10
Lewis 3.90 3.90 3.90 3.95 3.65
Fule Uzun.(cm) Johnson 244 244 247 247 244
Lewis 256 256 256 253 274
Fule Sıklığı Johnson 4.82 4.82 4.65 4.70 4.71
Lewis 4.53 4.53 4.53 4.65 4.27
(Moravec ve
ark. 1990)
Açıkada, C. Alpar, R. (1990)
: “100 metre Koşusunun Matematik Modeli.”Spor Bilimleri I. Ulusal Sempozyumu
Bildiriler, Ankara, s. 366-375,
Ballreich, R. (1976) : “Model for
Estimating the ınfluence of Stride Length and
Stride
Frequency on the Time in Sprinting Events” Biomechanics V-B, Ed. P.V
Komi. Baltimore:
University Park Press, s. 208-212.
Moravec, P.
Susanka, P.
Vittori,C.